لغت “Precedent” به معنای “مرجع”، “نمونه”، یا “مثال قابل پیروی” است. این واژه از واژه لاتین “praecedens” گرفته شده است که به معنای “پیش رونده” یا “پیشینه” است. تلفظ این واژه به صورت /ˈprɛsɪdənt/ است.
Precedent در حقوق به معنای تصمیمی است که توسط یک دادگاه یا نهاد حقوقی در یک پرونده خاص صادر شده است و به عنوان یک مرجع قابل پیروی برای تصمیمگیری در پروندههای مشابه در آینده استفاده میشود. در واقع، قضاوتهای قبلی و تصمیمات دادگاهها به عنوان Precedent شناخته میشوند و میتوانند به عنوان مبنایی برای تصمیمگیری در پروندههای آینده استفاده شوند.
Precedent در حوزههای دیگر نیز کاربردهای متنوعی دارد. به عنوان مثال، در علوم سیاسی، Precedent به معنای تأثیرگذاری تصمیمات گذشته بر تصمیمات آینده است. در علوم رایانه، Precedent به معنای الگوها و قوانینی است که برای حل مسائل و تصمیمگیری در طراحی نرمافزارها و سیستمهای کامپیوتری استفاده میشوند.
مترادفهای Precedent عبارتند از: مرجع، نمونه، مثال، قاعده، الگو.
متضادهای Precedent عبارتند از: بیسابقه، ناپیشبینی شده، ناشناخته.
تاریخچه استفاده از Precedent در حقوق به قرون وسطی بازمیگردد، اما مفهوم واژه Precedent در سیستم حقوقی ریشههایی عمیقتری دارد. در سیستم حقوقی انگلیسی، Precedent به عنوان یکی از اصول اساسی قانون شناخته شده است. این اصل بر اساس ایدهای استوار است که تصمیمات قضایی گذشته باید به عنوان مرجعی قابل پیروی برای تصمیمگیری در پروندههای آینده مورد استفاده قرار گیرند.
برای مثال، در سال 1898، در پرونده Plessy v. Ferguson، دادگاه عالی آمریکا تصمیم گرفت که تفاوتهای نژادی در حمل و نقل عمومی قانونی است. این تصمیم به عنوان یک Precedent شناخته شد و تا سال 1954، زمانی که در پرونده Brown v. Board of Education تصمیمی متضاد صادر شد، به عنوان مرجعی برای تصمیمگیری در پروندههای مشابه استفاده شد.
در گرامر، Precedent به عنوان صفت استفاده میشود و به معنای “پیشین” یا “قبلی” است. به عنوان مثال، در جمله “The precedent decision was overturned”، Precedent به معنای تصمیم قبلی است که لغو شده است.